Grudzień to ulubiony dzień wszystkich małych (i dużych) dzieci. Dlaczego? Dlatego że to jedyna okazja, żeby złowić prawdziwe morze prezentów! Okazji do tego na pewno nie zabraknie: najpierw Mikołajki, potem Święta Bożego Narodzenia. A skoro już wspomnieliśmy o wzajemnym obdarowywaniu, to wiadomo, że za każdym prezentem kryje się jakaś osoba… Święty Mikołaj, oczywiście! Tradycje mikołajkowe są jednak tak różnorodne, że nie mogliśmy przy okazji grudniowych rozmyślań nie wspomnieć o nich na blogu. Poniżej znajdziecie garść informacji o tym, jak obchodzi się Dzień Świętego Mikołaja w kilku miejscach na świecie.
Rosja
Dawne opowieści słowiańskie przedstawiały Dziadka Mroza (Дед Мороз) jako strasznego i okrutnego czarnoksiężnika. Lubił on zamrażać ludzi i porywać dzieci, które wsadzał do swojego olbrzymiego worka. Zrozpaczeni rodzice, żeby wykupić swe dzieci z rąk czarnoksiężnika, musieli ofiarować mu w zamian prezenty.
Współczesny wizerunek Dziadka Mroza został stworzony w czasach Związku Radzieckiego. Był on wtedy postacią popularną i stanowił świecki odpowiednik Świętego Mikołaja oraz główny symbol noworocznych świąt, które zastąpiły Boże Narodzenie.
Dziadek Mróz pojawia się zatem na Nowy Rok. Jak wygląda? Nosi futrzaną czapę i długi srebrny lub niebieski kożuch, a na nogach walonki, czyli ciepłe dobrze chroniące przed mrozem filcowe buty. Jest wysoki i silny, choć nie gruby, a jego broda jest bardzo długa. Podróżuje on po Ziemi w saniach zaprzężonych w trzy konie w towarzystwie wnuczki Śnieżynki. Do domów wchodzi przez drzwi, a prezenty wręcza osobiście lub zostawia je pod choinką.
Francja
We Francji, Święty Mikołaj (zwany le Pere Noel) jest patronem regionu Lorraine, stąd Dzień Świętego Mikołaja obchodzony jest głównie na północy oraz wschodzie kraju. W czasie swojego objazdu Mikołaj rozdaje dzieciom prezenty. Towarzyszy mu le Pere Fouettard, postać ubrana na czarno, trzymająca w ręce ogromną rózgę i pęk mniejszych. Rozdaje je niegrzecznym dzieciom. Według tradycji Święty Mikołaj podróżuje na ośle, dlatego też dzieci oczekujące nadejścia Mikołaja powinny przygotować poczęstunek dla zwierzątka, np. siano lub paszę.
W miastach, gdzie to święto jest obchodzone bardzo hucznie, organizowane są również parady: tradycyjny przemarsz z różnego rodzaju animacjami i przedstawieniami. Uroczystości trwają nawet dwa tygodnie, już w czasie Adwentu.
We Francji istnieje również żeński odpowiednik Świętego Mikołaja. Jest to dobra wróżka zwana Dame Abonde. Odwiedza ona grzeczne dzieci we śnie i rozdaje im prezenty w noc Sylwestrową.
Niemcy i Austria
Niewątpliwie dla niemieckich dzieci jednym z najważniejszych dni, obchodzonym 6-go grudnia, jest der Nikolaustag, czyli dzień Św. Mikołaja. W tym dniu der Heilige Nikolaus (czyli Święty Mikołaj) chodzi od domu do domu i przynosi Geschenke (prezenty). Swoim wyglądem nie różni się od innych Mikołajów – ma długi czerwony płaszcz, śnieżnobiałą brodę, biskupią mitrę na głowie, a w ręku dzierży pastorał.
Zwyczaje mikołajkowe w krajach niemieckojęzycznych są nieco zróżnicowane. Przykładowo w północnych Niemczech zamiast Mikołaja lub wraz z Mikołajem przychodzi tzw. Knecht Ruprecht, który od stóp do głów jest cały czarny i włochaty. W Austrii i południowych Niemczech towarzyszy Mikołajowi tzw. Krampus – przerażający, czarny diabeł, pobrzękujący łańcuchami.
Obie te wzbudzające strach postacie pytają dzieci o dobre i złe czyny, a następnie symbolicznie wymierzają karę za pomocą rózgi. Oczywiście zawsze przeważają te dobre uczynki, więc na końcu Mikołaj obdarowuje dzieci słodkościami.
W wielu niemieckich domach w wieczór poprzedzający Nikolaustag dzieci wystawiają przed drzwi swoje wyczyszczone buty lub dostępne wszędzie w sklepach tzw. Nikolausstiefel (czerwone buty mikołajowe), żeby Mikołaj włożył w nie słodkie prezenty.
W Niemczech Mikołaja uważa się także za patrona uczniów, bo według legendy troje z nich zabił okrutny drwal, a Mikołaj przywrócił ich do życia i obdarował prezentami. W szkołach organizowane są wtedy przedstawienia, a zajęcia są nieco luźniejsze.
Włochy
We Włoszech prezenty przynosi La Befana – stara i brzydka kobieta w typie wiedźmy z Halloween. Odwiedza dzieci w przeddzień święta Trzech Króli, które przypada na dzień 6 stycznia. Podróżuje ona z wielkim workiem słodyczy na miotle, którą zamiata domy, a wchodzi do nich przez komin. Zostawia słodycze w skarpecie, lecz jeżeli dziecko było niegrzeczne, wypełnia ją węglem lub wtyka w nią patyk. Rodziny z wdzięczności pozostawiają na stole wino oraz lokalne specjały, aby Befana mogła posilić się przed dalszą podróżą. W wielu regionach Włoch odbywają się świąteczne imprezy i targi z okazji przybycia Befany. Włosi przebierają się za tę postać, a dzieci dostają w prezencie różne słodycze, wśród których znajduje się kawałek węgla czyli twardego cukierka zrobionego z czarnego karmelu.
Wielka Brytania i USA
Wszyscy doskonale znamy najpopularniejszy wizerunek świętego Mikołaja – ten pochodzący z amerykańskich filmów. Starszy, jowialny pan, z siwą brodą, ubrany w czerwony strój i czerwoną czapkę z białym pomponem oraz czarne buty i pas – elementy te stały się nieodzownym elementem Świąt Bożego Narodzenia na całym świecie. W 1822 roku w wierszu „A Visit from St. Nicholas” (obecnie znany jako „The Night Before Christmas”) Clement Clarke Moore opisał wygląd świętego Mikołaja. Wspomniany wizerunek został spopularyzowany w 1930 roku przez….koncern Coca-Cola!
Święty Mikołaj czyli Santa Claus lub po prostu Santa, w Wielkiej Brytanii znany również jako Father Christmas, odwiedza brytyjskie i amerykańskie dzieci nie 6 grudnia a w nocy z 24 na 25 grudnia.
Santa w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii przylatuje z Bieguna Północnego nocą, saniami zaprzężonymi w renifery, z których oczywiście najsłynniejszy jest Rudolf Czerwononosy. Święty Mikołaj do domów dostaje się przez komin na dachu a prezenty zostawia po cichu w specjalnie do tego celu przygotowanych skarpetach (tzw. christmas stockings) lub pod bogato zdobioną choinką. Często przed opuszczeniem domu częstuje się przygotowanymi przez dzieci ciasteczkami (a w USA dodatkowo szklanką mleka). Dzieci pamiętają również o dziewięciu reniferach i zostawiają dla nich soczyste marchewki. Prezenty od świętego Mikołaja otwierane są rankiem 25 grudnia.