Zbliża się 30 listopada, dzień w którym Polacy świętują Andrzejki. „St Andrew’s Day”, czyli Dzień Świętego Andrzeja jest obchodzony również w Szkocji. Dla Szkotów jest to święto narodowe, dzień ustawowo wolny od pracy, ponieważ święty Andrzej jest patronem Szkocji. W tym dniu obchodzi się też święto Flagi Państwowej. Jakie zwyczaje wiążą się ze szkockimi Andrzejkami?
Historia świętego Andrzeja
Święty Andrzej, starszy brat świętego Piotra i jeden z dwunastu apostołów, był rybakiem z Galilei. W ciągu swojego życia prowadził działalność misyjną. Według legendy, umarł w Patras ok. 69 roku na krzyżu w kształcie litery X, o co sam prosił, gdyż nie czuł się godny konać na takim samym krzyżu, na jakim konał Chrystus. Inna legenda głosi, że król Szkocji Angus, walcząc z wojskami nieprzyjaciela, prosił o pomoc patrona Szkocji i zobaczył na niebie krzyż świętego Andrzeja, który pomógł mu odnieść zwycięstwo. Dlatego też na szkockiej fladze umieszczono dwie białe, przecinające się przekątne – krzyż Świętego Andrzeja na niebieskim tle.
Jak Szkoci obchodzą dzień świętego Andrzeja?
W Andrzejki Szkoci zakładają swój strój narodowy, tzw. kilt. Jest to spódnica kopertowa zrobiona z tartanu, czyli materiału w kraciasty wzór. To strój męski, chociaż istnieje również strój kobiecy, szyty według wzoru męskiego. Mężczyźni często noszą również sporran − skórzaną lub futrzaną torebkę przyczepioną do paska na biodrach.
W tym dniu w całym kraju wywieszane są flagi państwowe. Szkoci organizują festiwale, koncerty, konkursy, pokazy tańca tradycyjnego – ceilidh, przy akompaniamencie tradycyjnych szkockich instrumentów, między innymi: bagpipes – charakterystycznych dud. Czytają poezję szkocką, przywołują wydarzenia historyczne związane z ich krajem oraz próbują specjałów kuchni szkockiej (haggis, black pudding czy bannocks) popijając przy tym szklaneczkę tradycyjnej whisky.
Tradycyjne potrawy i andrzejkowe zwyczaje w Szkocji
Haggis – najsłynniejsza potrawa tego kraju – to żołądek owczy wypełniony podrobami, mięsem, przyprawiony kolendrą, cebulą i mąką owsianą, w zalewie z płuc i baraniego tłuszczu, podawany z brukwią lub ziemniakami. Black pudding to przyprawiony łój barani z krwią, zmieszany z mlekiem i zapieczony w piekarniku. Na deser bannocks, czyli ciasteczka owsiane podawane z serem.
Wróżby odprawia się dzień wcześniej, czyli 29 listopada. Koło północy młode kobiety modlą się do św. Andrzeja, by ten sprawił, żeby znalazły męża. Po modlitwie szukają jakiegoś znaku od św. Andrzeja. Rzucają np. butem w drzwi. Jeśli spadnie on palcami w kierunku wyjścia, jest to znak, że kobieta w ciągu roku powinna wyjść za mąż i opuścić dom rodziców.Obierają również jabłko, tak by nie przerwała się skórka. Rzucają za siebie i sprawdzają, w jaki kształt się ułoży. Litera, którą ten kształt przypomina powinna być pierwszą literą imienia przyszłego męża.