Szeroko pojęta sztuka jest trwale wpisana w program nauczania w polskich szkołach. Plastyka, wiedza o kulturze, muzyka stanowią osobne przedmioty, jednak przeważnie są traktowane “po macoszemu”. Istnieje lepszy sposób uczenia o sztuce, a także jej wykorzystywania do nauki innych przedmiotów!
Sztuka a kreatywność
Nie trzeba wykazywać wyjątkowego talentu w żadnej z artystycznych dziedzin, aby korzystać z potencjału, jaki drzemie w obcowaniu ze sztuką. Wielokrotnie dowiedziono[1], że regularny kontakt z muzyką, malarstwem, grafiką i rzeźbą zwiększa kreatywność, poprawia produktywność. Co więcej, polepsza samopoczucie, pomaga się zrelaksować – a wszystkie te czynniki polepszają zdolności kognitywne.
Większość dzieci samoistnie sięga po kredki, farby i ołówki, szkicując i rysując od najmłodszych lat. Z czasem rozwijają swoje umiejętności lub sprawdzają się na innych polach: muzycznym, rzeźbiarskim, tanecznym. To naturalny dla ludzi sposób ekspresji, który może, ale nie musi iść wespół z wielkim talentem.
Sztuka w szkole
Niestety, nie zawsze te indywidualne chęci i predyspozycje wspierane są przez sztywne programy nauczania. Muzyka czy plastyka mniej bądź bardziej interesująco przedstawiają historię sztuki, zachęcając tym samym (bądź nie) uczniów do indywidualnych prób i poszukiwań. Próżno jednak szukać artyzmu na lekcjach matematyki, biologii, a nawet języka polskiego. Trudno przecież uznać krótką wzmiankę o niewyraźnie przedrukowanym obrazie w podręczniku za rozbudzającą kreatywność.
Jak to robią w Stanach
W USA sprawa wcale nie ma się znacząco lepiej. Ze względu jednak na znacznie większą dowolność tworzenia programów nauczania przez poszczególne szkoły, możliwe są różne eksperymenty formalne. Dzięki nim rodzice i nauczyciele na całym świecie mają okazję przekonać się o ciekawych wnioskach.
6 lat temu w jednej ze szkół w Burlington (stan Vermont) rozpoczęto ciekawy eksperyment, którego celem było zniesienie nierówności wynikających z różnic ekonomicznych wśród uczniów. W tym celu postanowiono wykorzystać “art integration” (integracja sztuki).
Art integration, czyli sztuka w praktyce
Typowa lekcja matematyki w omawianej szkole w Burlington, polega np. na dyskutowaniu o obrazach Kandinskiego, a następnie tworzeniu własnej interpretacji jego twórczości przy wykorzystaniu wiedzy z zakresu geometrii (konkretnie: zagadnień dotyczących kątów). W podobny sposób przebiegają inne lekcje.
Efekty? 6 lat temu, kiedy szkoła rozpoczynała swój eksperyment, tylko 17 procent trzecioklasistów spełniało wymagania stawiane przez stanowy egzamin matematyczny. Po 5 latach, aż 66% uczniów osiąga satysfakcjonujące wyniki w tym teście. Oczywiście zintegrowana nauka nie wpłynęła na poziom zamożności uczniów, ale skutki doświadczania ubóstwa są znacznie mniej dotkliwe. Uczniowie sprawiają mniej problemów wychowawczych, a całe rodziny chodzących do szkoły dzieci są bardziej zaangażowane w życie szkoły.
Wyzwanie dla nauczyciela
Bez wątpienia integrowanie sztuki z przedmiotem nauczania jest dużym wyzwaniem dla prowadzącego zajęcia. Wymaga zrozumienia dla innych, niż tradycyjne, metod oraz rozbudowania swojego wachlarza pedagogicznych kompetencji. To wymaga czasu, indywidualnej dyscypliny, ale także odpowiednich źródeł wiedzy.
Bez wątpienia jednak wprowadzenie już prostych ćwiczeń łączących naturalne artystyczne predyspozycje uczniów i aktualny przedmiot, zwiększa zaangażowanie w lekcję. Regularne uwzględnianie w planie lekcyjnym muzykowania, rysowania czy dyskusji o sztuce, pobudza kreatywność. W Edumotiv, w którym większość zajęć językowych i warsztatów dla dzieci prowadzonych jest właśnie w oparciu o integrację sztuki i głównego przedmiotu nauki, mamy wielokrotnie okazję to obserwować. Zachęcamy się z naszą ofertą zajęć i zapraszamy na lekcje pokazowe!
[1] Przykładowo: https://www.apa.org/monitor/2014/06/arts-creativity