W XXI wieku sukces odniosą osoby, które posiądą zdolność szybkiego uczenia się. Jest to spowodowane szybkim postępem cywilizacyjnym, w szczególności naukowym i technicznym. Dziś bardziej niż kiedykolwiek musimy radzić sobie z ogromem napływających do nas informacji.
Co dwa, trzy lata w prawie każdej dziedzinie zasób wiedzy zwiększa się dwukrotnie, zatem każdy, kto nie chce zostać w tyle, musi przyswajać nową wiedzę. Ludzie, którzy nie uzupełniają swojej wiedzy, nie tyle stoją w miejscu, ale wręcz cofają się. Bez zdobycia odpowiedniej wiedzy nie dostaniemy pracy, nie będziemy w stanie prowadzić samochodu, czy utrzymać zatrudnienia w swoim zawodzie. Dziś trudno wyobrazić sobie dobrego pracownika, którego wiedza ogranicza się tylko do tego, czego nauczył się na studiach czy w szkole średniej. Dlatego największym kapitałem człowieka jest zdolność szybkiego i skutecznego uczenia się oraz umiejętność dostosowywania się w szybko zmieniającym się świecie.
Jak twierdzi Brian Tracy, „Dzisiaj największe źródło bogactwa znajduje się między twoimi uszami. Dzisiaj bogactwem jest potęga mózgu, a nie siła mięśni”.
Chcąc zwiększyć efektywność procesu uczenia się, należy stosować odpowiednie metody i techniki oraz doskonalić swoją pamięć. Dla wielu z nas nauka w szkole lub w dorosłym życiu kojarzy się niestety z ciężkim i nieprzyjemnym obowiązkiem czy z pozbawioną sensu czynnością, ponieważ niewiele pamiętamy z tego, czego się uczyliśmy, już po trzech dnia od zdanego egzaminu, nie wspominając już o latach.
Według badań profesora Arthura Graessera uczniowie po tygodniu pamiętają zaledwie 8% tego, o czym była lekcja. Można zadać pytanie — dlaczego tak jest? Jest to często efekt braku umiejętności uczenia się. Często w szkole podejmujemy trud nauki, nie posiadając odpowiedniej wiedzy o tym, jak się uczyć, a szkoła nie proponuje nam kursu, jak szybko i przyjemnie zdobywać wiedzę. Bez umiejętności skutecznego uczenia się trudno jest przyswoić tysiące informacji, które są od nas wymagane.
Jednak istnieje wiele strategii skutecznego zapamiętywania informacji, a co nie jest bez znaczenia, stosowanie technik uczenia się może sprawić, że będziemy w stanie przyswoić materiał dużo szybciej, a zaoszczędzony w ten sposób czas będziemy mogli przeznaczyć na inne zajęcia.
Nie trzeba być wybitnie uzdolnionym, by skutecznie i w krótkim czasie zdobywać wiedzę. Profesor Vetulani – neurobiolog i psychofarmakolog – twierdzi, iż to, że niektórzy z nas uczą się lepiej od innych, jest związane przede wszystkim z tym, że mniej lub bardziej świadomie korzystają z technik i metod skutecznego przyswajania wiadomości i umiejętności. Zatem różnica między uczniami zaszufladkowanymi jako „źli uczniowie” a cieszącymi się opinią „dobrych uczniów” polega na tym, że ci drudzy wypracowali sobie dobrą strategię uczenia się.
Poznanie zasad uczenia się oraz zastosowanie ich w praktyce może być kluczem do sukcesu. W międzynarodowym badaniu PISA, którego celem jest uzyskanie porównywalnych danych o umiejętnościach uczniów po 15. roku życia, najlepiej wypadają fińskie nastolatki. Fiński edukator PasiSahlberg ujawnia tajemnicę tego sukcesu: „W Finlandii przygotowujemy dzieci, aby wiedziały jak się uczyć, a nie jak zdać egzamin”. Kiedy uczniowie wiedzą, jak się uczyć, nie będą mieli problemu, by zastosować tę wiedzę na każdym etapie edukacyjnym oraz w dorosłym życiu.
Czym zatem są metody uczenia się? To nic innego jak sposoby, które wspomagają zarówno trwałe przechowywanie informacji w pamięci, jak i ich późniejsze z niej wydobywanie.
Większość z nas nie zastanawia się, jak funkcjonuje umysł i jak powinno się nim posługiwać. Wiele osób uważa, że ma „słabą” pamięć i nie podejmuje żadnych kroków w kierunku zmiany tej sytuacji. Poznanie odpowiedniej „instrukcji obsługi mózgu” pozwoli zwiększyć efektywność uczenia się. Jednym ze sposobów wykorzystania potencjału naszego mózgu jest stosowanie mnemotechnik.
Mnemotechniki i ćwiczenia pamięci to sposoby zapamiętywania poprzez wszystkie zmysły: wzroku, słuchu, smaku, dotyku i węchu, ale także poprzez emocje. W ten sposób można szybciej i łatwiej przyswoić nowe informacje, co z kolei czyni naukę przyjemniejszą i bardziej skuteczną.
Przydatnymi mnemotechnikami w procesie edukacji są:
- piktogramy
- obrazki szyfrowane
- wierszyki i rymowanki
- mapy myśli
- łańcuchy skojarzeń
- pantomimy i dramy
- krótkie opowiadania
- żarty
- ruch
- wyróżniane kolorem w tekście słowa klucze czy najważniejsze informacje
- osobiste notatki będące komentarzami do czytanego tekstu
Badania pokazują, że uczniowie i studenci posługujący się mnemotechnikami potrafią zapamiętać siedem razy więcej niż ich koledzy nie stosujący tych technik. Uczenie się to nie tylko przyswajanie wiedzy, zdobywanie ocen czy zdawanie egzaminów, ale przy odpowiednim podejściu fascynująca przygoda na całe życie.